Αρχιτεκτονική

Ο Βαρλάμης σπούδασε Αρχιτεκτονική στη Βιέννη και δραστηριοποιήθηκε στο πλαίσιο της ριζοσπαστικής βιεννέζικης αρχιτεκτονικής πρωτοπορίας της δεκαετίας του 1970 με εκθέσεις και πειραματικά έργα αρχιτεκτονικής. Εξελίχθηκε σε έναν σφαιρικό δημιουργό, έναν αναγεννησιακό «Homo universalis» που, όπως γράφει ο Καθ. Δρ. Volker Fischer, (ιστορικός τέχνης, συνεργάτης του Γερμανικού Μουσείου Αρχιτεκτονικής και του Μουσείου Εφαρμοσμένων Τεχνών της Φρανκφούρτης), θεωρούσαμε από καιρό σαν είδος που εξαφανίστηκε.

Μέσω της στενής συνεργασίας του με τον Καθηγητή Karl Schwanzer (βοηθό του Josef Hofmann) και τον καθηγητή Norbert Schlesinger, ο Βαρλάμης συγκαταλέγεται στους άμεσους διαδόχους της παράδοσης των «Wiener Werkstätte», την οποία αναβίωσε και συνέχισε με τον ολιστικό του τρόπο εργασίας του.

Ανάμεσα στα σημαντικά αρχιτεκτονικά του έργα ξεχωρίζουν: Το βραβευμένο έργο του για το Musikhalle του Αμβούργου, ο ναός του Χαρμόσυνου Μηνύματος στο Waidhofen / Thaya της Κ. Αυστρίας (2004), το Μουσείο Τέχνης Waldviertel με το Πάρκο Γλυπτικής (2009) και η μοναδική ιδέα του σχεδιασμού μιας Κρύπτης για τον Απόστολο Παύλο.

Με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1995 ανακήρυξε την Σαντορίνη ως Παγκόσμιο Πρότυπο Οικολογικής Αρχιτεκτονικής.

Το «Σπίτι με τα Σύννεφα» στη Βέροια, το παλιό σπίτι της οικογένειάς του που ανοικοδόμησε το 1979, αποτέλεσε μια ανανεωτική αρχιτεκτονική επέμβαση στον πολεοδομικό ιστό μιας επαρχιακής πόλης.

ο ίδιος γράφει..

Για την αρχιτεκτονική γλώσσα

Η αρχιτεκτονική γλώσσα δεν είναι ένα προνόμιο των αρχιτεκτόνων αλλά αποτελεί ένα εργαλείο της παγκόσμιας κοινότητας όλων των ανθρώπων. Προτιμώ μια πολύμορφη αρχιτεκτονική με μια φανερή σύνθεση από διάφορες κατηγορίες εικόνων, παρά ένα «μονολιθικό» και στυλιζαρισμένο αρχιτεκτονικό τύπο. Είμαι υπέρ της κατάργησης της ιεραρχίας του ελιτισμού των εικόνων. Μ’ αρέσει να ανακατεύω και να φέρνω σε σχέσεις εικόνες διαφορετικές μεταξύ τους. Φολκλόρ ή εικόνες με στοιχεία ιστορικά, προσωπικά, καλλιτεχνικά, εικόνες κιτς.
Η ιδανική αρχιτεκτονική για μένα είναι παγκόσμια, φανταστική, σαν το «Φανταστικό Μουσείο» του André Malraux, με φανερές διασυνδέσεις μ’ όλους τους πολιτισμούς, μ’ όλες τις εποχές, με τις εκάστοτε ανθρώπινες δημιουργίες, γενικά με κάθε εικόνα-δημιούργημα ετερογενών επιπέδων και οπωσδήποτε με εικονιστικές μορφές της φύσης, του σύμπαντος και των υλικών και πνευματικών μικρο- και μακροδομών.
Γι’ αυτό το λόγο η εικονογραφία της αρχιτεκτονικής μου διατηρείται πάντα οργανική, φυσική, αισθησιακή, και αισθαντική, χωρίς να χάνει την ποιητικότητα και το πνεύμα της. Αυτή είναι αέναη και έχει σα σκοπό την κατανόηση και συνέχιση του έργου του δασκάλου μου, του δημιουργού της Αρχιτεκτονικής του «Ατέλειωτου Σπιτιού» του Frederick Kiesler.

Απαιτώ μια αρχιτεκτονική της σιωπής. Απαιτώ μια αρχιτεκτονική των μη χώρων. Μη χώρος – απλησίαστος, ακατάληπτος, ανεπαίσθητος.

Μη χώροι για μια πολιτειακή αρχιτεκτονική. Μη χώροι – μη καταχωρήσιμοι, δίχως συντεταγμένες, χωρίς δεδομένα, χωρίς τοπολογία – ου τόπος.
Άχωρος, μη αναλώσιμος, άχρηστος. Μη χώροι – εφεδρείες μιας ελευθερίας της ειρήνης, της γαλήνης, της αγάπης.
Απαιτώ μια χαρούμενη αρχιτεκτονική γεμάτη ποίηση και ζωή. Απαιτώ μια αρχιτεκτονική για μια ευαίσθητη επικοινωνία, όχι σαν προϊόν υπαγόρευσης με το περιεχόμενο του φόβου και της ψυχολογικής βίας. Απαιτώ το πνεύμα απέναντι στην ιδεολογία της μεταφυσικής αγωνίας του ανθρώπου.

Απαιτώ μια εναλλακτική αρχιτεκτονική για μια αέναη κίνηση μετασχηματισμού σαν έκφραση μιας κινητοποίησης ενάντια στην αρχή της αδράνειας. Απαιτώ λιγότερη αρχιτεκτονική.

Αρχιτεκτονική και Δημοκρατία

Μέσα στον αρχιτεκτονικό χώρο των πόλεων η προτεραιότητα της ποιότητας των ανθρώπινων επαφών είναι πάντα η βάση για μια δημοκρατική οργάνωση.
Η αρχιτεκτονική δεν μπορεί να περιορίζεται στον «οικοδομικό», υλικό, ρόλο της αλλά θα πρέπει να είναι μέσο-φορέας για μια πολύπλοκη σκηνοθεσία της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Αρχιτεκτονική δεν μπορεί να είναι η φτηνή προσοχή μιας αισθητικής διάθεσης, αλλά οι εμπειρίες, η επικοινωνία, οι συγκινήσεις των ανθρώπινων σχέσεων απ’ τις οποίες δημιουργείται ένας μετα-αρχιτεκτονικός χώρος, ανθρώπινος πλέον.
Η χρήση των πόλεων, των δρόμων, των πλατειών, των σπιτιών κλπ. δεν γίνεται σήμερα μ’ ένα φυσικό, οργανικό τρόπο. Είναι περισσότερο ένα αποτέλεσμα της προμελετημένης διαπαιδαγώγησης, της λεγόμενης «καλής διαγωγής» που στηρίζεται στην αγωνία του συνόλου, στη διαγωγή της υποταγής σ’ ένα πολυσύνθετο μηχανισμό για οικονομικές και παραγωγικές ποσοστοποιήσεις.
Ο πιο ελεύθερος αυθορμητισμός είναι αποτέλεσμα της προ- και νηπιακής αγωγής ή της ελευθερίας και της αγάπης. Η κίνηση, ο ρυθμός, η χορογραφία στο χώρο, παίρνουν βασική θεμελιώδη σημασία στη σκηνοθεσία των «χιλιάδων ηθοποιών» της καθημερινής ζωής. Κίνηση της υποταγής, της αγάπης, της βίας, της χαράς, της ελευθερίας. Προτείνω στην αγωγή της νηπιακής ηλικίας να γίνεται παράλληλα με τη μουσική παιδεία και την αγωγή της προσωπικής δημιουργίας και η βιωματική εισαγωγή στην ελεύθερη κίνηση και ευρυθμία, για να κινούνται οι «κομπάρσοι των πόλεων» σαν ελεύθερα όντα στο δικό τους χώρο δημιουργίας.
Πιστεύω πως η πρόταση αυτή είναι απ’ τις πιο ενδιαφέρουσες σε ευρωπαϊκή και παγκόσμια κλίμακα για τη σίγουρη εξασφάλιση της δημοκρατικής ζωής.
Η ζωντανή οργάνωση και τα συστήματα δράσεως και αντιδράσεως, όχι βέβαια αυτά της μονομερούς συνθέσεως όπως γίνεται με τα μαζικά μέσα ενημέρωσης, είναι απ’ τα τελευταία ανθρώπινα εναπομείναντα αποθέματα για την υπεράσπιση αυτής της «γυμνής ζωής» μας.

Το Σπίτι του Αύριο

Οι ένοικοι του σπιτιού μου είναι στο τέλος του 20ου αιώνα. Άνθρωποι όπως εσύ κι εγώ. Δεν θέλω να ξεχωρίσω απ’ αυτούς για να προαποφασίσω τις καλλιτεχνικές τους δυνατότητες.
Μένω κι εγώ σ’ αυτό το σπίτι. Απ’ αυτή την κατοικία έχουν αφαιρεθεί όλες οι συνηθισμένες λειτουργίες. Κανένα υπνοδωμάτιο, κανένα καθημερινό δωμάτιο, κανένα λουτρό, καμιά κουζίνα, κανένας διάδρομος, μονάχα ένας μεγάλος χώρος, αυτοσχέδιος, ανέτοιμος, ένα ατέλειωτο σπίτι-παιχνιδότοπος για μια μεγάλη οικογένεια. Το ίδιο για τα παιδιά όπως και για τους ηλικιωμένους και εξασθενημένους ανθρώπους που νιώθουν αδύναμοι.
Στη μέση του χώρου υπάρχει μια μεγάλη γούβα. Εκεί διατηρούμε τα παλιά μας έπιπλα, τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς μας, τις παλιές μας ιδέες! Αν κάποιος επιθυμεί, μπορεί να έχει οπτική επαφή ή επίσης μπορεί να πάρει ή ν’ αφήσει ένα κομμάτι. Κυριαρχούν χάος και χιούμορ. Το σπίτι μου κτίσθηκε σύμφωνα με τις τελευταίες ευρωπαϊκές προδιαγραφές.

τι είπαν..

Έκθεση «Une Cite Imaginaire» D.A.M., Φρανκφούρτη 1985

« Ο Βαρλάμης είναι για μένα ένας σπάνιος αρχιτέκτονας που όχι μόνο δεν κτίζει όπως συνήθως κτίζουν οι αρχιτέκτονες και δεν περιμένει τις αναθέσεις, παρά εντάσσει τις δραστηριότητες του στο προστάδιο της οικοδομής. Φέρνει τους ανθρώπους σε κίνηση και τελικά κάνει αυτό που πολλοί αρχιτέκτονες το ζητούν από το έργο τους αλλά δεν καταφέρνουν να το πραγματοποιήσουν, δηλ. να δώσουν στον άνθρωπο την συνειδητοποίηση και τη σχέση με το περιβάλλον. Σ’ αυτό προστίθεται το γεγονός ότι ο Βαρλάμης είναι άνθρωπος που εμπνέει (σαν άνθρωπο τον εκτιμώ πολύ) και έτσι συνδυάζεται μια δημιουργική ένταση μ’ έναν άνθρωπο που κατά βάσει ενθουσιάζει μόνο με αυτή του την ύπαρξη. Αυτά τα βρίσκω υπέροχα και σημαντικά.»

Έκθεση «L΄ Europe des Createurs», Grand Palais, Παρίσι 1989.

«Ο Μάκης Βαρλάμης ανήκει στους πιό σπάνιους αρχιτέκτονες που συνάντησα στη ζωή μου. Είναι όμως ένας αρχιτέκτονας; Δεν είναι πιο πολύ ένας οραματιστής ονείρων του σύμπαντος, ένας αναμορφωτής του κόσμου, ένας εφευρέτης ουτοπικών πόλεων; Δεν είναι περισσότερο και πριν απ’ όλα ένας καλλιτέχνης, γλύπτης, ένας παίκτης των χώρων, των μορφών και των χρωμάτων, ένας χωρο-παίκτης; Ή είναι όλα αυτά μαζί, το ένα δίπλα στο άλλο και συγχρόνως ένας μεταρρυθμιστής του κόσμου, ένας οραματιστής, ένας μάστορας-χτίστης, ένας γλύπτης σαν αρχιτέκτονας.
Η έννοια της Αρχιτεκτονικής για τον Βαρλάμη περιέχει πάντα ένα ουτοπικό στοιχείο. Αλλά η ουτοπία του Βαρλάμη καθορίζεται από το όραμα του τι υπήρξε μια φορά, ή σωστότερα, τι θα μπορούσε να είχε γίνει σ’ έναν χρυσό αιώνα στην αρχή όλων των εποχών»

Έκθεση H.A.M.B.U.R.G. Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Βιέννης 1982

«Η δουλειά του Βαρλάμη είναι εξαιρετικά σημαντική . Στην κρίση της αστικής αρχιτεκτονικής ο Βαρλάμης απαντά , σαν ουτοπιστής στη μακρά παράδοση των αρχιτεκτονικών ουτοπιών, με μια μεγάλη σειρά πειραμάτων μετατροπής. Ο Βαρλάμης ξεφεύγει από τη σημερινή έννοια του στυλ και δεν είναι εύκολο να κατατάξει κανείς το έργο του στα γνωστά κινήματα, αν και ξεχωρίζω μια συγγένεια με τα μνημειακά έργα καθημερινών θεμάτων του Oldenburg και παράλληλα με το έργο του Duchamp - στην αρχή η ιδέα, ο σχεδιασμός σα βάση ενός έργου τέχνης.
...Ο Βαρλάμης, σαν καλλιτέχνης, χρησιμοποιεί και φιλτράρει τη σύγχρονη τέχνη σαν ένας καταλύτης για να αναπτύξει μια νέα αμφισβήτηση της λειτουργίας της πόλης και να βγάλει την τέχνη έξω από την απομόνωση της, από το Μουσείο, για να στεριώσει από μόνη της στον πυρήνα και στη ζωή της πόλης ».

ΗΧΟΜΟΝΩΤΙΚΟΣ ΤΟΙΧΟΣ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑ

ΤΟ ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑ

ΑΘΗΝΑ - ΑΛΣΟΣ ΙΛΥΣΙΩΝ

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑ

Ο ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΧΑΡΜΟΣΥΝΟΥ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΙΑ

ΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΤΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΤΑ ΣΠΙΤΙΑ ΤΗΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ

ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ

Η ΚΡΥΠΤΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Ελληνικοί τόποι

Μάθε περισσότερα!

ΝΑΙ ΜΠΟΡΕΙΣ…
ονομάσαμε το βίντεο που μπορείς να δεις παρακάτω και με αυτό θέλουμε να σε ξεσηκώσουμε όχι μόνο να ζωγραφίσεις, αλλά να δημιουργήσεις και μία μικρή γειτονιά…γιατί όχι να γίνεις ένας μικρός αρχιτέκτονας.

Με την μέθοδο του Βαρλάμη είναι εύκολο…