Η ΚΡΥΠΤΗ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ
Τι είναι η Κρύπτη;
Το έργο αυτό συνέλαβε και σχεδίασε ο Βαρλάμης την περίοδο 2013-2015. Ήταν γι’ αυτόν έργο ζωής λόγω και της ειδικής σχέσης του Απ. Παύλου με την γενέτειρά του, την πόλη της Βέροιας.
Πρόκειται για ένα πολύμορφο βιωματικό ιερό μνημείο το οποίο αναφέρεται στην επίσκεψη του αποστόλου Παύλου στη Βέροια όπως περιγράφεται στις Πράξεις των Αποστόλων από τον ευαγγελιστή Λουκά. Το 50 μ.Χ. ο απόστολος Παύλος συνοδευόμενος από τον Σίλα, τον Τιμόθεο και τον Λουκά επισκέφθηκε τη Βέροια μετά από τα άγρια γεγονότα στη Θεσσαλονίκη και εδώ συνάντησε και τον Βεροιαίο Σώπατρο που τον συνόδευσε στην συνέχεια της αποστολής του.
Οι Πράξεις αναφέρουν πολύ θετικά σχόλια για τους Εβραίους της Βέροιας αλλά και για τους Έλληνες που άκουσαν το κήρυγμα του Παύλου και προσηλυτίστηκαν στο Χριστιανισμό.
Η εσωτερική αρχιτεκτονική του μνημείου της Κρύπτης ορίζεται όχι μόνο από την διαφοροποίηση των χώρων αλλά και από την σκηνοθεσία της φωτοσκίασης δηλ. οι χώροι μέσα από τις φωτοσκιάσεις να μεταφέρουν και τη δύναμη του φωτός, του πνευματικού φωτός. Μετά υπάρχει μια έκφραση και μια ατμόσφαιρα κατακόμβης μια κι είναι ο χώρος υπόγειος συνοδευόμενος από ένα διάκοσμο, έναν μικρόκοσμο από μαρμάρινα και γύψινα γλυπτά και ανάγλυφα από τους πρώτους χριστιανούς της Βέροιας και αντίγραφα από λείψανα Πρωτοχριστιανικών εκκλησιών που θα είναι εντοιχισμένα στους διαδρόμους και στους άλλους χώρους της Κρύπτης και θα μπορούν να τα αγγίζουν οι επισκέπτες και να τα χαϊδεύουν.
Στο κεντρικό σημείο της Κρύπτης υπάρχουν εικόνες του μόχθου (αγώνα) του αποστόλου Παύλου, της εμπειρίας στη Δαμασκό, της φυλάκισης στη Ρώμη, ζωντανές εικόνες που θα μεταφέρουν την αίσθηση της ζωντανής παρουσίας και της άμεσης συνάντησης με τον απόστολο. Έτσι δημιουργείται μια σφαιρική και συνολική σκηνοθεσία από το φως, από τις εικόνες από τους αρχιτεκτονικούς χώρους, διαδρόμους και αίθουσες, από το μικρόκοσμο, τις προβολές ταινιών, δηλαδή γίνεται ένα σφαιρικό βίωμα που δίνει στον άνθρωπο πλήρη ικανοποίηση, χωρίς να του αφήνει ούτε κενά ούτε ερωτήματα.
Η αρχιτεκτονική σκηνοθεσία της Κρύπτης διακρίνεται στην εξωτερική και την εσωτερική. Η εξωτερική μορφή είναι η μορφή του αξιοθέατου, είναι το έξω, είναι η παρουσία της ανοιχτής εμφάνισης που δεν κρύβεται αλλά παρουσιάζεται και αυτό είναι οπωσδήποτε αναγκαίο γιατί έτσι μπορεί να εκφράσει και τη λειτουργία που έχει αυτή η εξωτερίκευση να ασφαλίσει αυτό το ιερό μυστήριο της Κρύπτης, δηλ. την ιερότητα του εσωτερικού χώρου. Και απ’ την άλλη μεριά είναι μια διαφοροποίηση αντιπερισπασμός απέναντι στην πεζότητα και τον υλισμό της φθηνής αρχιτεκτονικής του περιβάλλοντος της πόλης.
Πρόκειται για ένα χώρο που θα ενεργοποιεί τη βαθύτερη μνήμη των ανθρώπων, θα αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο και θα ενορχηστρώνει την τεχνολογία και την επιστήμη στο ακλόνητο και διαχρονικό έργο της χριστιανικής θεώρησης που εξακολουθεί, μετά από δύο χιλιετίες, να είναι η πιο ουσιαστική και ελπιδοφόρα, θεώρηση της ζωής της μοντέρνας κοινωνίας.
Ιδιαίτερη σημασία έχει ο βιωματικός χαρακτήρας του έργου, όπου η συν-λειτουργία της αρχιτεκτονικής, της ζωγραφικής, του φωτισμού και της μουσικής θα δίνουν την δυνατότητα στον επισκέπτη να “βιώσει” την ζωή και το έργο του απόστολου των Εθνών.
ο ίδιος γράφει..
Η πρότασή μου αναφέρεται στη διαμόρφωση, σε συνεργασία με θεολόγους και αρχαιολόγους, ενός υποβλητικού χώρου όπου οι επισκέπτες θα βιώνουν την “ζωντανή” παρουσία του Παύλου.
Η ιδέα να σχεδιάσω και να πραγματώσω μια Κρύπτη για τον Παύλο είναι ένα πολυσύνθετο έργο. Απαιτεί πολλή ευαισθησία και συναισθηματική ταύτιση. Επειδή το πρόγραμμα αυτής της ιδέας προβλέπει ένα μνημείο και ταυτόχρονα ένα χώρο προσευχής, ίσως και την ιδρυτική ιδέα της πρώτης χριστιανικής εκκλησίας, με θεμέλιους τοίχους, με βαπτιστήριο και τοιχογραφίες, γλυπτά, πορτρέτα των πρώτων χριστιανών, απεικονίσεις και παραστάσεις που να προκαλούν μια συναισθηματική φόρτιση, απαιτεί πολλές αρχιτεκτονικές ικανότητες. Η Κρύπτη είναι η εμβάθυνση, η εμβάπτιση, στο μυστήριο της πίστης. Με τον ίδιο τρόπο που ο Παύλος στο πρώτο κήρυγμα βασίστηκε στους κατοίκους της Βέροιας .
Πρόκειται για μια αρχιτεκτονική σύλληψη παγκοσμίου επιπέδου που εμφανίζεται σαν δυναμικό μήνυμα της Χριστιανοσύνης του 21ου αιώνα.
Θα είναι δηλαδή μια εικονογραφική σκηνοθεσία που υπερβαίνει κατά πολύ τα συνήθη δεδομένα και αγγίζει την ουτοπία και το όραμα, ενώ συγχρόνως θα αποτελεί και μια ασφάλεια απέναντι στον ευτελή υλικό περίγυρο της μικρής επαρχιακής πόλης της Βέροιας, ώστε να εμφανιστεί ο παγκόσμιος χαρακτήρας της χριστιανικής αυτής ανανεωτικής ιδέας. Η «Κρύπτη» θα διαθέτει περισσότερα επίπεδα, χωρίς να αλλάζει την παρούσα εξωτερική κατάσταση του «Βήματος», περισσότερο θα το περιβάλλει και θα το ασφαλίζει. Πρόκειται δηλαδή για μια οραματική εικόνα στο βάθος της οποίας θα βρίσκεται η «Κατακόμβη της Πίστης» και ο θρίαμβος του Εσταυρωμένου και Αναστημένου Κυρίου.
Πιστεύω ότι με την ωρίμανσή μου σαν αρχιτέκτονας φτάνω στο ζενίθ της δημιουργικής μου εργασίας και δημιουργώ ένα σφαιρικό έργο που θα προσφέρει πολλαπλές εμπειρίες και βιώματα σε κάθε επισκέπτη για να μπορεί να ανανεώνει την ταυτότητα και τη χριστιανική του μνήμη.
ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ ΠΡΟΣΟΨΗΣ
